Historia: Jan Modzalewski o Boćwińskim Młynie

Mühlengut Bodschwingken, Kreis Goldap, Bodschwingken Mühle, Herandstaler Mühle, Boćwiński Młyn, powiat gołdapski, gmina Gołdap. Osada popegeerowska, część byłego PGR w Boćwince, w południowo-zachodniej części gminy Gołdap, nad Gołdapą, w przeszłości występowała jako wyodrębniona część wsi Boćwinka. Nazwa (Boćwinka) pochodzi najprawdopodobniej od przezwiska „boćwinki”, które Polacy nadawali Litwinom.

 

Wieś została założona w 1566 roku, choć istniała już wcześniej. Książę Albrecht nadał pisarzowi starostwa szczytnieńskiego, Wilhelmowi Herandtowi, 10 włók sołeckich boru na prawie magdeburskim. Herandt miał obowiązek trzymać dużego, silnego konia do pełnienia służby, znał też dobrze język polski i litewski. W wieku XVII – XVIII wieś zajmowała obszar 115 włók. W 1817 roku mieszkało 4 właścicieli majątków ziemskich, 15 wolnych chłopów, 18 zagrodników, 3 chałupników oraz młynarz, nauczyciel, szlachcic i karczmarz. W 1895 roku wieś zajmowała obszar 896 ha; składała się z następujących jednostek: Stara Boćwinka, Boćwiński Młyn, folwark Boćwinka, Kettenberg (dziś Okrasin), Nowa Boćwinka.

W 1906 roku właścicielem majątku o powierzchni 353,54 ha był Hermann Okrassa. W majątku działała gorzelnia i hodowano konie oraz bydło.

W 1921 roku właścicielem majątku był Wilhelm Borowski. Jego majątek miał powierzchnię 108 hektarów w tym 2 hektary pod wodą. W majątku hodowano 18 koni, 82 sztuki bydła, 16 owiec i 35 świń.

W 1932 roku właścicielem majątku był Wilhelm Borowski. Jego majątek liczył 108 hektarów w tym 6 pod wodą. W majątku hodowano 12 koni, 80 sztuk bydła i 20 świń. Posiadał tartak.

Boćwiński Młyn początkowo składał się z dworu i młyna wodnego.

W 1945 roku uruchomiono poniemiecki młyn, a następnie tartak trzygatrowy (należał do W. Borowskiego). Wkrótce też zagospodarowano (w 1946 – w 70 procentach) – jako jeden z pierwszych w powiecie – majątek Boćwinka (129 ha), który stał się siedzibą nowo utworzonego klucza PNZ. W 1949 roku przekształcono go w PGR., które przejęło młyn i tartak. Po likwidacji PGR majątek przejęła AWRSP (część została wydzierżawiona).

Plan miejscowości i założenia sprzed 1945 roku

We wsi przetrwał, chociaż bardzo zniszczony, XIX-wieczny dwór (od lat 20 XX wieku należał do rodziny Borowskich). Wydłużony dwór – jest to budynek z 19 wieku. Dziś jest własnością Państwowej Agencji Nieruchomości Rolnych (dawniej Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa – AWRSP ). Podczas II wojny światowej dwór nie został zniszczony, ale po jej zakończeniu ulegał systematycznej dewastacji. Nie jest to  zbyt efektowany obiekt: parterowy, murowany, postawiony na planie wydłużonego prostokąta, pokryty wysokim, mansardowym dachem, z pięcioma lukarnami w dolnej połaci od frontu. Elewacja frontowa urozmaicona dwoma niewielkimi ryzalitami. W jednym z nich, zachodnim, znajdowało się główne wejście. Do wschodniej elewacji bocznej dobudowano drewnianą werandę.

Niżej zamieszczam zdjęcia budynku (pozostałości dworu) z maja 2017 roku.

Elewacja frontowa (północna)

 

 

Dwór od strony ogrodu

 

Dwór w Boćwince (ściana szczytowa wschodnia)  – dawna posiadłość rodziny Borowskich

 

Jan Modzalewski

Niżej więcej zdjęć związanych z tym tematem:

Przedwiosenne kontrasty

Powiązane artykuły

2 komentarzy do “Historia: Jan Modzalewski o Boćwińskim Młynie

  1. Anonim

    Żal patrzec na to wszystko. pamietam jak to wszysto wyglądało ponad trzydzieści lat temu.Czas biegnie nie ubłaganie .

  2. suwalczanka

    A ja pamiętam jak to wyglądało 50 lat temu. 2 tygodnie temu odbyłam podróż sentymentalną do tych miejsc.Faktycznie żal patrzeć.A było tak pięknie.Pozdrawiam ludzi tam żyjących.