Jan Modzalewski o Górnem

Wieś Górne leży w północno-zachodniej części Pojezierza Zachodniosuwalskiego. Położona jest 11 km na południowy wschód od Gołdapi. Wieś leży w granicach administracyjnych województwa warmińsko mazurskiego, w powiecie gołdapskim, gminie Gołdap. Wieś Górne położona jest z dala od głównych dróg województwa. Jest oddalona ok. 2,5 km od drogi krajowej 65 prowadzącej od granicy państwa – Gołdap – Olecko – Ełk – Grajewo – Mońki – Białystok – Bobrowniki – granica państwa.

 

W latach 1975-1998 administracyjnie miejscowość należała do województwa suwalskiego. Od 1998 r. administracyjnie miejscowość należy do województwa warmińsko-mazurskiego. Początkowo miejscowość należała do powiatu olecko–gołdapskiego, a od 1 stycznia 2002 r. należy do powiatu gołdapskiego.

 

Początek powstania wsi Górne wiąże się z rokiem1565 r. Wojciech Kętrzyński w swojej książce „O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich” pisał: książę Olbracht nadaje Wawrzyńcowi von Halle, stroście straduńskiemu, 196 włók na prawie lennym. 15 lat wolności. Ziemia ta leżała w 4 działach po 70, 54, 12 i 60 nad rzeką Jarką i Bitkownicą między wsiami: Żelazki, Kolniszki, Kalkowo, Bronisze. Na tej ziemi powstała miejscowość Górne albo Górny Dwór (Schönjarken).

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich › Tom II strona 720 podaje: Górne, niem. Gurnen, wieś kościelna, pow. gołdapski, nad strugą Jarką, wpływającą do jez. gołdapskiego, blisko granicy Król. Polskiego, ma ludność polską ewangelicką i kościół luterski nowozałożony około r. 1650. Wieś G. nazywała się przedtem Schoenjarken.

Na mapie Henneberga z 1584 r. i 1656 roku możemy zobaczyć, że wieś Górne nazywała się Schon Jarcke

Wycinek Mapy Henneberga z1584r., na którym znajduje się miejscowość Schon Jarcke

Niemcy podają, że Grzegorz Białuński w swoim opracowaniu Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku)-starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie) zakłada, że Gurnen (Górne) powstało przed 1540 rokiem i zasiedlone było przez osadników z Mazowsza. Wieś Górne nosiła nazwy Jarcke, Schön-Jariken, Schönjarcken. Nazwa Gurnen była znana prawdopodobnie już w XVII wieku, ale dopiero od 1830 roku stosowano ją oficjalnie.

 

Na mapie Karte von Ost=Preussen nebst Preussisch Litthauen [1796 -1802 rok znajduje się miejscowość o nazwie Gurnen].

Wycinek mapy – Karte von Ost=Preussen nebst Preussisch Litthauen  1796 -1802 rok

Plan założenia (majątku) z przed 1945 roku

 

W 1581 roku wieś miała 44 włóki, z których 16 należało do dworu, 14 do proboszcza, a 24 do chłopów czynszowych. Od 1638 roku majatek w Górnem należał do Gottharda von Buddenbrocka [zmarł w 1663 roku, posiadał majątek w Białej Oleckiej, niem. Bialla. Gotard ożenił sie z Sibyllą Schenk von Tautenburg i mmiał z nią syna  Johana von Buddenbrock ur. w 1624, zmarłego 3 listopada 1677 (podpułkownika w polskiej służbie, który posiadał majątki w Kozakach, Górnem, Beynunen, Drescowen). Później panem w Górnem był Otto Heinrich von Buddenbrock († 1729) syn Johana von Buddenbrock. Jeszcze w 1715 roku rodzina Buddenbrock posiadała majątek w Górnem, ponieważ w tym roku w Górnem na świat przyszedł Wilhelm Ernst von Buddenbrock (późniejszy pruski major) syn Otto Heinricha von Buddenbrock ].

 

W 1871 roku właścicielem majątku o powierzchni 3098 mórg był Borneman. W majątku działała gorzelnia. W 1878 roku właścicielem majątku o powierzchni 809 ha był Borneman. W majątku działała gorzelnia.

 

W 1895 roku – dobra ziemskie o powierzchni 808,7 ha. W 1906 roku właścicielem majątku o powierzchni 720,38 ha w tym 0,28 ha pod wodą był Artur Prang, a zarządcą Grossmann.

 

W 1910 roku przeprowadzono parcelację majątku, który należał do dworu i w tym czasie liczył około 800 ha. Sprzedano około 360 ha.

 

W 1921 roku właścicielem majątku był Werner Kleine. Jego majątek wynosił 453 hektary. Hodowano w nim 60 koni, 420 sztuk bydła, 150 owiec i 200 świń.

 

W latach 1930 -1933 właścicielem majątku był August Gutzmann. W roku 1932 w miejscowości Górne była też nieruchomość ziemska o powierzchni 59 hektarów, której właścicielem był Teodor Dommasch, a zarządcą Swiderski. W gospodarstwie hodowano 9 koni, 19 sztuk bydła w tym 7 krów.

 

W 1939 roku było 65 gospodarstw rolnych w tym majątek ziemski, który posiadał ponad 100 ha. W miejscowości były dwa zajazdy, 2 sklepy, mleczarnia.

 

W Górnem znajdują się pozostałości po zespole dworsko-parkowym, który został zniszczony w 1945 r.

Widok na park, który znajdował się przy dawnym dworze w Górnem

 

Dwór w Górnem (pocztówka z 1910 roku) został zniszczony w roku 1945

 

Na skraju wsi przy drodze w kierunku do Babek znajdują się ruiny murowanego (cegła, kamień, glina), późnogotyckiego kościoła (w bardzo złym stanie) parafialnego wybudowanego w latach 1612-1617. Od 1581 roku istniała już parafia ewangelicka, a jej pierwszym proboszczem był Stanisław Schmalin. W 1574 r. wybudowano kościół drewniany, który był czynny do początku XVII wieku. Natomiast w latach 1612-1617 został wybudowany nowy, murowany kościół. Z obawy przed zawaleniem się wieży, rozebrano ją w 1825 roku. Kościół z niepokrytym dachem w ruinie stał przez 12 lat. Kościół został przebudowany w latach 1837-1840.

 

Kościół został poddany przebudowie neoklasycznej według projektu Karla Friedricha Schinkla. Do końca XIX wieku w kościele msze odprawiano w języku polskim. Parafia w Górnem w 1818 r. liczyła 2597 wiernych, w tym 600 znało język litewski. W 1890 roku do parafii Górne należało 3316 osób (w tym było 100 Polaków).

 

Świątynia posiadała wiele okien, strzeliste wieże, bogato zdobione portale, wieńczące wieżyczki.

Górne – kościół od strony północnego zachodu (zdjęcie 1925-1940) http://www.bildarchiv-ostpreussen.de/cgi-bin/bildarchiv/suche/show_foto.cgi?lang=polski&id=8427/

 

W okresie od 1640 do 1945 roku urzędowało w Gurnen (Górnem) 16 protestanckich duchownych: Valentin Thilo 1640-1643 (Otrzymał wynagrodzenie w wysokości 2837 M.),

Alexander Basel 1653-1694,

Daniel Müller 1693-1710,

Adam White 1711-1744,

Christoph Pawlick 1744-1752,

Jacob Paulini 1753-1793,

Samuel Clauss 1793-1801,

Gottlieb Stern 1803-1826,

Leopold Wilhelm Schütz 1830-1847,

Arnold Theodor Ludwig Dubois 1847-1878 (Dubois Ludwig ur.1808rok, zm.1879r.),

Carl Jacob Unterberger 1878-1882 [Grób pastora Unterbergera (ur. w 1850 roku, zm.1882 r.) znajduje sie przy kościele w Górnem. W 2006 roku na cmentarzu były jeszcze żeliwne krzyże i resztki ogrodzenia grobów, obecnie w 2016 roku nie ma krzyży (w tym krzyża nagrobnego na grobie pastora) i ogrodzenia. Jakieś hieny cmentarne wyniosły krzyże na złom.]

Carl Heinrich Neumann 1883-1909 [ostatni proboszcz znający język polski. Do Górnego przybył z parafii Cichy (niem. Czychen) koło Świętajna gdzie pełnił posługę duszpasterską od1875 roku do 1883r.),

Hans Graemer 1909-1933,

Hans Georg Brehm 1934-1937,

Alfred Donder 1939-1943,

Ernst Günther Haß  1943-1945 (ostatni ewangelicki proboszcz).

Górne – konstrukcja ołtarza. Źródło bildarchiv ostpreussen

Do parafii w Górnem należało 18 miejscowości:

Górne – sklepienie kościoła. Źródło bildarchiv

Kościół w Górnem, źródło: Das Ostpreußenblatt Nr. 46 – 16. November 2013

Górne – elewacja kościoła i środek. Źródło bildarchiv ostpreussen

Górne –  dwie elewacje boczne kościoła (rysunek). Źródło bildarchiv ostpreussen

Dwa rzuty kondygnacji kościoła Górnem. Źródło bildarchiv ostpreussen

 

Ruiny kościoła w Górnem (Ruiny kościoła wpisane zostały do rejestru Zabytków Nieruchomych pod numerem A-94/S 25 stycznia 1957 r. oraz pod numerem 10 – 13 lutego 1979 r.) – widok od strony południowej

Ruiny kościoła w Górnem – widok od strony zachodniej

Ruiny kościoła w Górnem – widok od strony północno – wschodniej

Ruiny kościoła – widok od środka w kierunku wschodnim (na zdjęciu możemy zobaczyć wmurowane w ścianę głazy narzutowe)

Ruiny kościoła – widok od od strony południowo – wschodniej

Ruiny kościoła w Górnem – widok od środka w kierunku zachodnim

Ruiny kościoła w Górnem – widok od środka w kierunku zachodnim

Ruiny kościoła w Górnem, widok od strony wschodniej

Otwór okienny z resztkami okna – widok od strony północnej

 

Po wojnie mieszkańcy Górnego należeli początkowo do parafii pw. św. Leona i św. Bonifacego w Gołdapi. Sytuacja polityczna w kraju po 1945 roku nie pozwoliła na odrestaurowanie kościoła ewangelickiego, wobec czego zbudowano tu najpierw kaplice w 1957 roku, a w 1997 roku kościół. W skład zespołu wchodzą architektonicznego wchodzą świątynia oraz plebania. Kościół pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego to budowla z białej cegły, obłożona kamieniem na planie prostokąta, z dzwonnicą od strony południowej. Jest to kościół jednonawowy, nakryty dachem dwuspadowym z cynkowej blachy. Ma wysokie i ostre szczyty na wzór kościołów góralskich. Całkowita długość kościoła wynosi14 m, szerokość 8 m, wysokość do sklepienia 6 m.

 

Parafię Górne tworzy 12 miejscowości: Babki, Borkowina, Bronisze, Dorsze, Dzięgiele, Górne, Kolniszki, Piastowo, Pogorzel, Regiele, Wilkasy, Żelazki. Od 1982 roku do 1995 roku opiekę duszpasterską w Górnem sprawowali ks. Wincenty Zalewski i Adam Maciąg (czasowo od 15maja do 1 czerwca 1987 roku). Po nich proboszcem był Grzegorz Zwierzyniecki (1995-2001), Marek Duba (2001-207), a od lata 2007 roku funkcje tę pełnił do końca lipca 2015 r. Andrzej Żychowski.

 

Przy ruinach kościoła ewangelickiego, na byłym cmentarzu, można odnaleźć nagrobki z tekstem w języku niemieckim.

 

Na zewnątrz kościoła znajduje się pomnik wojenny, który został postawiony w 1925 roku. Oryginalna tablica zawierająca nazwiska poległych w I wojnie światowej z parafii Gurnen, uporządkowana według członkostwa w poszczególnych wsiach w parafii została zniszczona po II wojnie światowej.

 

Pomnik zlokalizowany jest przy ruinach wiejskiego kościoła ma formę pionowego głazu z szarego granitu o wymiarach 1 m x 2,1 m x 0,7 m, który ustawiony jest na dwustopniowej podstawie betonowej. Pierwotna tablica z czarnego marmuru z nazwiskami poległych parafian miała prawdopodobnie wymiary 1,3 m x ok. 0,7 m. Prawdopodobnie była rozbita ok. 1956-1957 r. 16 VII 2005 r. odsłonięto nową tablicę, ufundowaną przez członków Kreisgemeinschaft Goldap (Stowarzyszenia Dawnych Mieszkańców Powiatu Gołdap). Napis na tablicy jest dwujęzyczny. Kreisgemeinschaft Gołdap chciało na głazie przymocować tablicę z napisem, która miałby upamiętnić wszystkich zmarłych w parafii Gurnen. Jednak polski organ ochrony konserwatorskiej nalegał, aby pomnik poległych w I wojnie światowej miał dwujęzyczny napis na tablicy ograniczony następującymi słowami: „Dla upamiętnienia poległych parafii Gurnen w pierwszej wojnie światowej 1914-1918 „.

 

16 VII 2005 roku w uroczystości odsłonięcia nowej tablicy, ufundowanej przez członków stowarzyszenia udział wzięli diakon Dieter Mau, Stephan Grigat oraz wiceburmistrz z Gołdapi Jarosław Słoma.

 

Na tablicy znajduję się następujący napis w języku niemieckim: ZUM GEDENKEN DEN GEFALLENEN DES KIRCHSPIELS GURNEN IM I WELTKRIEG 1914 – 1918 oraz w języku polskim: PAMIĘCI MIESZKAŃCÓW PARAFII GÓRNE POLEGŁYM W I WOJNIE ŚWIATOWEJ 1914 – 1918.

Pomnik upamiętniający poległych w I Wojnie Światowej/

 

Wokół pomnika zachowane są pamiątkowe dęby. W drugiej połowie XVIII wieku przy parafii założono szkołę szlachecką (w 1800 roku uczyło sie w niej 52 uczniów).

 

W 1890 roku szkoły (w parafii Górne) znajdowały się w następujących miejscowościach: Gurnen, Zielasken, Dorschen, Mlinicken, Dziengellen, Regellen, Satikken, Kosacken, Babken, Bohr, Ernstberg, Friedrichchof, Herminenhof, Kalkowen, Magdalenenhof, Rapertowo, Ostrowen, Polgorzellen, Procken, Scheelhof, Tartaren,Wittichsfelde, Wilkassen.

 

Budynek dawnej szkoły w Górnem

 

Szkoła w Górnem. Zdjęcie datowane na 1925 – 1940 r. Źródło: http://www.bildarchiv-ostpreussen.de/cgi-bin/bildarchiv/suche/show_foto.cgi?lang=polski&id=8504

 

W 1710 r. miejscowość nawiedziła dżuma, wymarła wtedy prawie cała ludność Górnego. W latach 1944-1945 w skutek działań wojennych wieś została mocno zniszczona, a ludność opuściła Górne w dniu 17 października 1944. Zniszczenia ciągnęły się aż do miasta i jeziora Gołdap. Położona ok.1,5 km od wsi głęboka dolina potoku stanowiła ważną linię obronną niemieckich wojsk.

 

Z uwagi na długi okres porządkowania i rozminowywania terenów do 1947 r. we wsi nie było żadnych stałych mieszkańców, a zasiedlanie Górnego rozpoczęło się dopiero w roku 1948 (Ludność pochodziła głównie z województwa kujawsko–pomorskiego).

 

Henryk Majecki, Białostocczyzna w pierwszych latach władzy ludowej: 1944-1948 napisał: „Do końca listopada 1945 roku (w powiecie gołdapskim) nastąpiło powołanie i ukonstytuowanie się GRN i ich organów wykonawczych w Grabowie, Dubeninkach (wówczas nosiły one nazwę Dubniki), Jabłońskich (wówczas nosiły nazwę Jabłonki) z siedzibą w Skoczach (wówczas Skoczki). Do końca 1945 roku nie została zorganizowana pozostała planowana gmina – Górne z powodu zbyt małej liczby mieszkańców. Miejska Rada Narodowa w Gołdapi powstała 22 listopada, zaś PRN – 30 listopada 1945 roku.”

 

Dopiero w 1947 roku powołano gminę Górne, jednak z siedzibą w Pogorzeli, gdyż sama była niezamieszkała.

Pierwsze posiedzenie GRN odbyło się 16 czerwca 1947 roku. Pierwszym wójtem gminy Górne był Józef Grygo, a Przewodniczącym Gminnej Rady Narodowej w Górnem był Władysław Zdanio, o których pracownik starostwa niejaki inspektor samorządu gminnego Bogusław Podchul pisał: „Wójt gminy O. Grygo Józef ledwie piśmienny (…) Jest to człowiek o małym wyrobieniu społecznym, bez żadnej inicjatywy. (…) Zdanio Władysław podobnie jak wójt gminy mało wyrobiony społecznie.

Kolejne sprawozdania z inspekcji gminy zawierały krytyczne informacje o braku odpowiedniego personelu, o pasywności zatrudnionych urzędników gminnych, popełnianych błędach i niedokładności w pracy, a także o rosnących zaległościach w prowadzeniu ksiąg podatkowych i innej dokumentacji. Nierzadkie były przypadki niekompetencji i sprzeniewierzania się podstawowym zasadom etyki urzędniczej wśród wójtów i sekretarzy (nadużycia finansowe, pijaństwo) w gminie Górne (więcej informacji na stronie: http://szukajwarchiwach.pl/4/71/0/6/1323?q=gołdap&wynik=8&rpp=15&page=1#tabJednostka). Niżej zamieszczam wycinki pism i protokołów z kontroli gminy Górne.

Początkowo wieś Górne należała do sołectwa Regiele (oddalonego około 5 km od miejscowości Górne), które nazywane były Rogalami (wyciąg z protokołu Nr 10 z posiedzenia gminnej Rady Narodowej w Górnem z dnia 10 listopada 1949 roku.). W 1949 roku w miejscowości Górne mieszkało 16 osadników.

Pismem z dnia 21 grudnia 1949 roku Starosta Powiatowy Gołdapski zwraca się do Wojewody Białostockiego w Białymstoku o utworzenie nowych gromad (sołectw) w gminie Górne (oczywiście z siedzibą w Pogorzeli) w tym gromady Górne, która w tym czasie była włączona do gromady Rogale (Regiele). W uzasadnieniu starosta podaje, że utworzenie nowych gromad usprawni administrację i podniesie poziom bezpieczeństwa, a poza tym usprawni przepływ informacji pomiędzy władzą a mieszkańcami tych miejscowości. Niżej zamieszczam skan tego pisma.

1 lipca 1952 roku gmina Górne składała się z następujących gromad: Czarne, Galwiecie, Górne, Pogorzel, Regiele, Zatyki i Żelazki.

Źródło: Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej: według stanu na z dnia 1 VII 1952 r. Wydawca: GUS

 

W roku 1954 przeprowadzono reformę podziału terytorialnego kraju (25 września 1954 roku Sejm przyjął Ustawę o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.). Skasowano gminy tzw. zbiorowe, a zamiast nich powiat podzielono na gromady, jednostki terytorialnie dwa–trzy razy mniejsze. Przewodniczący prezydiów gromadzkich rad narodowych mieli obywać się bez sołtysów, wkrótce jednak okazało się to niewykonalne. Niektóre gromady miały obszar zbyt mały, liczbę gromad więc w ciągu lat parokrotnie redukowano. W 1954 roku powiększono terytorium powiatu gołdapskiego kosztem powiatu suwalskiego (z którego na powrót włączono gromadę Czarne), węgorzewskiego (z którego włączono gromady Banie maz., Lisy  i Żabin) oraz oleckiego.

 

Na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 25 września 1954 r. o reformie poddziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz. U. N r 43, poz. 191), Wojewódzka Rada Narodowa w Białymstoku uchwala, co następuje: W powiecie gołdapskim, województwie białostockim tworzy się następujące gromady: gromadę Górne z siedzibą gromadzkiej rady narodowej w Górnem; w skład nowoutworzonej gromady wchodzą obszary dotychczasowych gromad: Czarne i Regiele, miejscowości Bronisze, Górne, Kałkowo i Przeczka z dotychczasowej gromady Górne, miejscowości Babki, Młyniki, Pogorzel, Żelazki i Dzięgiele z dotychczasowej gromady Pogorzel, miejscowości Wrotkowo i Zatyki z dotychczasowej gromady Zatyki z gminy Górne, miejscowości Kozaki i Kozaki PGR z dotychczasowej gromady Kozaki z gminy Jabłońskie oraz obszar lasów państwowych leśnictwa Lenarty o pow. 22,50 ha z dotychczasowej gromad y Garbas z gminy Mieruniszki w powiecie oleckim i obszar lasów państwowych leśnictwa Lenarty o pow. ok. 60 ha z dotychczasowej gromady Białe Jeziorki z gminy Przerośl w powiecie suwalskim. Gromada Górne z siedzibą w Górnem istniała od 1955 roku do 1972 roku.

W 1969 roku powiat gołdapski miał 757 km² powierzchni i był podzielony na 10 gromad. Źródło: A. Wakar, Gołdap. Z dziejów miasta i powiatu.

 

W 1867 roku w miejscowości Górne mieszkało 220 osób, w 1885 – 227 osób, w 1905 – 223 osoby. W 1910 roku Gutsbezirk Gurnen liczył 225 mieszkańców. Liczba ludności w 1933 roku wynosiła 587 a w 1939 roku wyniosła 603 osoby.

 

Obecnie miejscowość Górne jest sołectwem, w skład którego wchodzą dwie miejscowości: Górne oraz Regiele. Siedziba sołtysa znajduje się w Górnem.

Liczba mieszkańców wsi, według stanu na 31–12–2008 wyniosła 113, w 2011 wieś liczyła 111 mieszkańców.

W Górnem w 1904 roku istniała agencja pocztowa i telegraf (źródło: Posteilkarte l. Koniggsberg Pr., Gumbinnen 1904.

 

Przez wieś przechodziła linia kolejowa Gołdap-Olecko –Ełk, która została uruchomiona 1 lipca 1879 r. W Górnem znajduje się nieczynny już przystanek kolejowy. Położony jest on na skraju miejscowości (11,6 km szlaku) niegdyś zwany był Gurnen. Przez wieś przechodził jeden tor, był także jeden peron. Linię Insterburg – Gołdap – Olecko – Ełk częściowo przygotowano pod drugi tor (magistrala), ale nigdy nie został ułożony. Znaczenie wojskowe tej linii wymusiło jej staranne wytrasowanie w terenie. Między Oleckiem a Gołdapią jest wiele wysokich nasypów i głębokich przekopów. Najmniejszy łuk między Ełkiem a Insterburgiem miał promień 600 m, a wzniesienia nie przekraczały 7 promili (czyli 7 metrów wzniosu/spadku na kilometrze toru) – de facto są to parametry prawie magistralne. Nie byłyby one niczym dziwnym, gdyby nie fakt, że linia biegła u podnóża najwyższych wzniesień na Mazurach – Wzgórz Szeskich na południe od Gołdapi. Stacja Gurnen przez długie lata była najwyżej położoną stacją dyrekcji królewieckiej, dopóki w 1927 roku nie została zdetronizowana przez jeszcze wyżej leżące Pobłędzie (Pablindszen, linia Gołdap – Żytkiejmy). Znaczenie militarne wynikało z faktu, że kolej Ełk -Insterburg biegła wzdłuż granicy Prus (była tzw. linią rokadową). Po oddaniu do użytku póżniejszych linii z Kowalewa przez Golub, Brodnicę, Lidzbark, Działdowo, Nidzicę, Szczytno, Ruciane, Pisz, Ełk stała się częścią olbrzymiej nadgranicznej pętli (rokady). Pętla ta dała możliwość szybkiego przerzutu wojska w dowolny punkt granicy z Rosją.

 

Do końca II Wojny Światowej linia kolejowa była ważnym strategicznie i gospodarczo szklakiem. W 1945 r. została zdemontowana przez Rosjan i odbudowana w 1949 r. W 1941 r. pociąg odległość 65 km pokonywał w niecałą godzinę, a na początku lat 70 – tych podróż trwała ponad 2 godziny. Od 1 kwietnia 1993 r. zawieszono kursowanie pociągów pasażerskich i linią jeździły tylko pociągi towarowe do 2003 roku. W Górnem znajduje się budynek dworcowy zbudowany z czerwonej cegły, który w chwili obecnej jest opuszczony i zdewastowany.

Budynek dworcowy od strony torów

Budynek dworcowy– widok od strony północno–zachodniej

Budynek dworcowy – widok od południowo – zachodniej strony

Budynek dworcowy – widok od wschodniej strony

Ciekawostką jest to, że pod nowym napisem nazwy stacji, widoczna jest dawna nazwa – Gurnen

 

Jan Modzalewski