Celem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest oddłużenie, do którego dojść może na kilka sposobów.
Upadłość konsumencka – pojęcie i przesłanki
Upadłość konsumencka to częściowe lub całkowite umorzenie zobowiązań osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej, a która stała się niewypłacalna. Nie ma przy tym znaczenia ilu wierzycieli posiada dłużnik oraz jaka jest wielkość zobowiązań, których nie może uregulować. Ważne jest tylko, aby powstały one przed ogłoszeniem upadłości.
O niewypłacalności mówimy wtedy, gdy dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich zobowiązań pieniężnych względem wierzycieli. Ustawodawca przewidział domniemanie, że jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań ma trwać dłużej niż 3 miesiące, wówczas ma miejsce utrata zdolności, a dłużnik może złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Upadłość konsumencka – sposoby oddłużenia
Pozytywne rozpatrzenie wniosku o ogłoszenie upadłości to pierwszy krok na drodze do oddłużenia. Na gruncie obowiązujących przepisów możliwe jest ono na jeden z trzech sposobów, tj. poprzez:
- umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli,
- warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli,
- ustalenie planu spłaty wierzycieli.
Jeżeli osobista sytuacja upadłego w sposób oczywisty świadczy o tym, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty, wówczas sąd umarza jego zobowiązania bez ustalania planu. Następuje zatem oddłużenie dłużnika, bezpośrednio po zakończeniu postępowania upadłościowego. Sąd kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.
Jeśli jednak niezdolność do spłaty zobowiązań ma charakter przejściowy, sąd warunkowo umarza zobowiązania bez ustalenia planu spłaty. Okres warunkowy wynosi 5 lat, a upadły jest zobowiązany m.in. do składania do sądu sprawozdania ze swojej sytuacji majątkowej i zawodowej. To jednak nie jedyne obowiązki ciążące na upadłym w tym czasie. Uchybienie niektórym z nich skutkuje uchyleniem postanowienia o warunkowym umorzeniu.
W ciągu wskazanych 5 lat od uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań, wierzyciel lub sam upadły mogą złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty. Sąd ustala wtedy czy niezdolność do dokonywania spłat ustała. Gdy tak się stało, uchyla postanowienie i ustala plan spłat. Jeśli w jego wykonywaniu pojawią się jednak trudności, upadły może skorzystać z profesjonalnego wsparcia w tym zakresie. Kancelaria Baran & Pluta sp. z o.o sp. k. w ramach świadczonych usług z zakresu upadłości konsumenckiej pomaga bowiem także we właściwym wykonywaniu planu spłaty wierzycieli.
Trzecim i jednocześnie zasadniczym sposobem oddłużenia, jest ustalenie planu spłaty wierzycieli. Gdy do niewypłacalności doszło nie z winy umyślnej dłużnika lub jego rażącego niedbalstwa, sąd ustala plan spłat na okres od 1 miesiąca do 36 miesięcy. Jeśli jednak dłużnik doprowadził do zaistniałej sytuacji umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, wówczas będzie spłacał zobowiązania dłużej, od 36 do 84 miesięcy.
Upadłość konsumencka – skutki i wyłączenie oddłużenia
Poza pożądanym skutkiem, czyli oddłużeniem, należy liczyć się z możliwymi negatywnymi konsekwencjami ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Skutkiem jest m.in. utrata przez upadłego prawa do zarządzania i rozporządzania swoim majątkiem. Ogłoszenie upadłości wpływa też na sytuację współmałżonka. Powstaje wówczas rozdzielność majątkowa, a wspólny majątek wchodzi do masy upadłościowej. Możliwe jest jedynie dochodzenie przez małżonka upadłego należności z tytułu udziału w majątku wspólnym.
Należy także pamiętać, że sąd może odmówić upadłemu ustalenia planu spłaty, a tym samym wyłączy możliwość oddłużenia, jeśli:
- doprowadził do swojej niewypłacalności lub celowo i istotnie zwiększył jej stopień,
- w ciągu 10 lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, prowadzono wobec niego postępowanie upadłościowe i zakończyło się ono całkowitym lub częściowym umorzeniem zobowiązań.
