Jan Modzalewski tym razem o Gołdapi w 1895 roku

Szanowna Redakcjo. Za waszym pośrednictwem pragnę przedstawić dane o przedsiębiorcach i rzemieślnikach w  Gołdapi z 1895 roku. W 1895 roku w Gołdapi było 14 hoteli wraz z zajazdami. Hotele i zajazdy prowadziły następujące osoby: Bogislaw; Brink F.; Grenz Gebr; Herbst  R.; Holzmann J. junior; Ignée O.; Keuffert G.; Krech H.; Lindenhof;  Oschkinat Franz; Wagner R.H. ; Walkewitz oraz Kaiserhof; Königlicher Hof.

Gołdap w XIX wieku rozwinęła się w spory ośrodek przemysłu lokalnego, rzemiosła, handlu. Powstawały nowe budynki, zmieniał się wygląd miasta, wzrastała liczba ludności: w 1855 roku – 4201 osób, w 1880 – 5313, w 1890 – 7161, a I połowie XX wieku w roku 1910 było już 8349 osób. W końcu XIX wieku nie istniało już prawie nic z XVIII wiecznej zabudowy. W drugiej połowie XIX wieku nastąpiła znaczna zmiana w obrazie miasta. Niska zabudowa drewniana była zastępowana murowanymi kamienicami o kilku kondygnacjach.

W 1895 roku w Gołdapi działali następujący rzemieślnicy: 1 tokarz, 7 rzeźników, 2 fryzjerów,  2 mistrzów murarskich, 3 prawników,7 malarzy, 4 bednarzy, 6 stolarzy, 8 Krawców, 4 garncarzy, 14 piekarzy, 4 lekarzy,1 dentysta, 1 weterynarz, 5 zegarmistrzów, 1 kotlarz-mosiężnik, 6 kowali, 4 golarzy-balwierzy, 2 fotografów, 3 rymarzy oraz przedsiębiorstwa (przedsiębiorcy): 3 banki, 2 sklepy rybne, fabryka octu, 2 destylarnie, pralnia, 2 młyny, 3 fabryki lamp, 2 drukarnie, 3 introligatornie, 3 sklepy z winami, 6 magazynów zboża, wydawano 3 gazety, 24 sklepy kolonialne i specjalne, mleczarnia, 3 wytwórnie wody mineralnej, 2 tartaki, 3 browary, 2 cegielnie, 1 księgarnia, 2 farbiarnie. Listę przedsiębiorstw (przedsiębiorców) i rzemieślników z  Gołdapi w 1895 roku zamieszczam niżej:

banki: Darlehnskassen-Verein EGmuH; Kreis-Sparkasse; Vorschußverein EGmuH;

produkcja i modniarstwo: Engelhardt, A. ; Friedländer, M.; Grodzin, A.; Kontny, Paul; Lehmann, L. M.; Lewinski & Kanowitz; Ludwig Otto; Schaumann Otto; Wegner A.; Wegner Herm.; Wowries W.;

handel drewnem: Wilkowsky Salomon; Hermenau C. & Co.;

młyn: Wiechert Richard; Goldaper Mühlenwerke AG;

handel skórami: Alexy; Helfrich; Holzmann O.; Nerkorn A.;

meble i tapicerka: Balczun; Färber;

maszyny rolnicze: Baehcker E.;

przewoźnicy: Bogislav J. F. W.; Holzmann J.;

handel węglem: Bogislav, J. F. W.; Günther Ernst; Jahnke;

fabryka lamp (wytwórnia lamp): Bremer; Hurtig Gebr.; Kessler;

magazyn zboża, handel zbożem: Byszio S.; Freudenhammer Fritz; Haack Leo; Leitner Carl; Leitner Gustav; Oschkinat Joh.;

agencja handlowa: Freisdorff E;

galanteria i wyroby skórzane: Glass Bernhard; Gronau E.; Jahnke Carl; Luckmann C.; Nehrkorn Fritz; Neiss W.;

ozdoby stroju kobiecego: Bodendorf; Gogoll  Ida; Karpowitz; Klarhöfer Bertha;

konfekcja odzieży: Engelhardt A.; Grodzin; Kontny Paul; Lehmann L. M.; Lewinski & Kanowitz; Schaumann Otto;

gazety (Redakcje gazet): Goldaper Allgemeine Zeitung;  Goldaper Zeitung; Kreisblatt;

złoto i srebro: Mindte  G.; Renner F.; Schneider M.;

masło i sery: Sack  F.; Uffhausen, P.; Parlowski Gustav;

zawieszki: Glass  Bernhard; Gronau, E.; Luckmann C.; Neiss  W.;

sklep kolonialny i specjalny: Büchler R.; Byszio S; Czeranowsky J.; Gielke, Ernst; Grenz Gebr.; Griebner J.; Gronau E.; Holzmann J.; Holzmann J. junior; Ignée Otto; Jahnke  Carl; Krieger E.; Krumm J.; Leitner  Carl; Leitner Gustav; Müller R.; Oschkinat  Franz; Parlowsky Gustav; Peteaux; Rapude Fritz; Sack R.; Wallner Otto; Wermke A.;

fabryka serów (wytwórnia serów) i sklep (hurtownia) z serami: Uffhausen Paul;

mleczarnia: Uffhausen P.;

zabawki: Glass Bernhard; Jahnke; Neiss W.

fabryka mydła: Günther E.;

złoto i srebro: Mindte  G.; Renner F.; Schneider M.;

wytwórnia wody mineralnej: Herbst C. R.; Krause; Krumm;

kąpieliska: Hermenau & Co.; Krech W.;

tartak: Hermenau C. & Co.; Pauckmann & Schultz

hutnictwo i galanteria: Müller R.; Oschkinat J.; Sentko, August;

materiały budowlane: Mueller  R.; Sentko  A.;

wyposażenie domu i kuchni: Müller R.; Sentko August;

kosmetyki, drogerie-apteka: Kayser Paul; Weller  F.;

handel jajami: Kochansky;

wyroby z wikliny: Kochansky Ww.;

browar: Krech Johann; Schultz Gebr.; Schultze  E.;

cegielnia: Kutz; Pauckstadt B.;

firmy budowlane: Laupsien E.; Lossau R.; Plauckstadt F. & Schultz,;

roboty inżynieryjne: Brandt; Grisard; Baehcker E.;

destylarnia: Pauckstadt  B.; Zacharias M.;

księgarnia: Pauckstadt  Th.;

handel obuwiem: Wowries; Brodowski; Franz W.; Nehrkorn; Podufal A.; Schneider F.; Seym A.;

apteka: Peters  Hugo; Sonnenbrodt O.;

delikatesy: Sack  R.;

sklep z winami: Burau C.; Krech H.; Schoepfer C. O.;

import i hurtowy handel cygarami: Schoepfer C. O.;

fabryka (wytwórnia) papierosów: Süsskind;

szkło i porcelana: Glass Bernhard, Luckmann C.; Neiss  W.;

farbiarnia: Wegner A.; Wegner Herm;

handel szczotkami: Zöllner

hurtowy obrót spirytusem: Byszio  S.; Leitner  K.; Oschkinat  J.; Zacharias, M.

hutrownia mąki: Wiechert F. junior;

fabryka octu: Zacharias  Max;

pralnia: Wowries Kontny;

sklep rybny (handel rybami): Oschkinat; Zöllner;

drób, ptactwo dzikie: Parlowski Gustav;

tokarz: Pilch; Zenthöfer;

rzeźnik: Brodowski; Klentzau; Liebegut; Parlowsky; Schweighöfer; Uzat; Zimmermann;

fryzjer: William; Kielich;

mistrz murarski: Alex E.; Pauckmann & Schultz;

prawnik, adwokat: Arlart; Carganico; Jacobsohn;

mistrz murarski: Alex E.; Pauckmann & Schultz;

malarz: Arwinski; Denkert; Gaedis; Polenz; Prozies; Schlemminger; Wagner;

bednarz: Bahrke; Krebs; Schäfer; Streichert;

stolarz: Balczun; Böhnke; Bornat; Damm; Färber; Hecht;

garncarz, zdun: Becker; Engel; Klentzen; Rogowski M.;

krawiec: Becker; Brink; Broszeit H.; Friedrich; Koch; Kosinowski; Lange A.; Schultz;

właściciel drukarni, drukarz, drukarnia książek: Bojahr; Pauckstadt Th.;

ślusarz: Brandt; Geyer; Grisard; Lemke; Saale;

blacharz, hydraulik: Bremer; Hurtig, Gebr.; Kessler; Parlowski; Stephan G.;

introligator: Bremer Rudolf F.; Grönert; Pauckstadt Th;

piekarz: Courvoisier; Draeger; Haensch; Holzlehner; Kessler; Leibfacher; Munier; Plemski; Pliquett;  Pudwell; Radoch; Rohrer F.;  Schebsdat E.; Schebsdat  O.;

tapicer: Denkert; Procies; Wagner;

lekarz, doctor: Czygan  A.; Eliascheff  L.; Heyse  G.; Kuwert;

dentysta: Reichelt

weterynarz: Schlaugiess F.;

zegarmistrz: Didjurgeit; Laudien; Mindte G.; Renner F.; Schneider M.;

kotlarz: Glanert;

mosiężnik: Glanert;

kowal: Kasper; Korbjun; Luszek; Thiem; Scharf;

golarz, balwierz, fryzjer: Immel junior; Kielich; Kristhan; Petschat;

komornik, egzekutor, pełnomocnik sądu: Gruber G.; Szepat J.;

kuśnierz: Tillmann; Ignée; Schumann A.; Sprang;

garbarz: Helfrich; Holzmann;

ogrodnik: Hergert; Jurgeleit; Kuhr;

fotograf ( studio fotograficzne): Hoffmann; Pietsch;

kapelusznik: Ignée; Schumann;

bandażysta ortopedyczny: Immel; Petschat; Reichelt;

szklarz: Nehrkorn Fritz; Renner;

rymarz, siodlarz: Kellermann; Klimaschenski; Steinröck;

rusznikarz, puszkarz: Kirmsee;

kołodziej, stelmach: Klammer; Klarhoeffer; Klinger; Walkewitz;

mierniczy (dawniej: miernik), geometra, geodeta: Kummer;

mistrz ciesielski: Laupsien E.;

robotnik pracujący przy czyszczeniu i konserwacji kanałów: Scheffner; Schenk;

W 1895 roku w Gołdapi  był Stab (Sztab), 1. u. 2.(1 i 2) Batl. (batalionu) Infanterie.-Regts.(44 Pułku Piechoty) No. 44 Garnison [44 pułk piechoty stacjonował w Gołdapi od 1902 roku. Nazewnictwo pułku:

05.05.1860: 4 kombinowany pułk piechoty

07.04.1860: 7. wschodniopruski 44 pułk piechoty

27.01.1889: 44 pułk piechoty Grafa  Dönhoffa (7 Wschodniopruski)]

Sztandar i umundurowanie żołnierza pułku

(http://wiki-commons.genealogy.net/images/2/27/226-Fahne-IR-44.jpg).

Ponadto w 1895 roku w Gołdapi była Komenda Obwodowa Garnizonu i 5 Eskadra Ułanów Regiment 12 oraz mieścił się urząd d/s zaopatrzenia.

W Gołdapi handlowano podczas targów i jarmarków. W Gołdapi od lat osiemdziesiątych XVII wieku odbywały się dwa targi cotygodniowe (poniedziałek i czwartek), cztery doroczne jarmarki bydlęce i końskie oraz dwa płócienne. Z targów bydła i koni Gołdap znana była (targi odbywały się na wielkim rynku) nie tylko w okolicy lecz także za granicą.

Na stronie: http://goldap.org.pl/2016/02/obszernie-na-temat-przedwojennych-hoteli-goldapskich-pisze-jan-modzalewski/  18 lutego 2016 roku Pani ega napisała. Zawsze myślałam, że stojący w lewym rogu południowej pierzei rynku, Deutsches Haus, był też hotelem. Czy wie Pan coś na ten temat ?

Niżej zamieszczam zdjęcie tego obiektu, w którym S. Byszio posiadał sklep kolonialny. Niestety mimo usilnych poszukiwań nic nie znalazłem na temat Deutsches Haus.

Sklep kolonialny S. Byszio

 Z poważaniem

Jan Modzalewski