„Każdy krok zostawia ślad” Obuwie historyczne ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku wystawa w Izbie Regionalnej „Muzeum Ziemi Gołdapskiej im. M. M. Ratasiewicza” w Gołdapi. Otwarcie wystawy – 30 marca o 17.00.
Wystawa oparta o oryginalne, zachowane w prawie kompletnym stanie, przykłady produkcji obuwniczej, o szerokim spektrum chronologicznym, jest pierwszym tego typu wydarzeniem w Polsce.
Po raz pierwszy wystawa ma miejsce w województwie warmińsko-mazurskim.
Będzie można zobaczyć – 131 zabytków związanych z historią obuwia, w tym 70 butów (wszystkie zabytki pochodzą ze zbiorów Muzeum, zostały odkryte na terenie miasta Gdańska w trakcie badań wykopaliskowych) oraz rekonstrukcję XV-wiecznego warsztatu szewskiego z licznymi kopiami obuwia oraz narzędzi.
Będzie można poznać tajniki pracy konserwatora i rekonstruktora butów historycznych (do zobaczenia na filmie oraz na posterze).
Na filmie będzie można także dowiedzieć się, dlaczego archeolodzy znajdują buty w ziemi oraz poznać drogę zabytku „z wykopu” do gabloty.
Wystawa jest dostosowana dla dzieci.
Prezentacja w układzie chronologicznym pozwala na prześledzenie zmian, jakie zachodziły we wzornictwie i technikach produkcyjnych butów na przestrzeni kilku stuleci. Moda ta, podobnie jak moda odzieżowa, była bardzo dynamiczna, absorbująca trendy z różnych, często bardzo odległych, części Europy. Podstawowa rola obuwia, jaką była ochrona stóp przed chłodem i wilgocią, począwszy od średniowiecza zaczęła maleć na rzecz większej efektowności wizualnej, podkreślającej status społeczny właściciela. To w tym okresie pojawiają się bogato dekorowane różnymi technikami buty ochronne i zupełnie niepraktyczne w użytkowaniu buty cracoves z monstrualnie wydłużonym noskiem. Zjawisko to pogłębia się w kolejnych stuleciach, czego przykładem mogą być karykaturalnie poszerzone w dwa rogi przyszwy w butach „rogatych” z XVI wieku. Wędrówkę po historii mody obuwniczej kończy prezentacja butów XVIII-wiecznych, których fason, na nieodzownym obcasie, stał się inspiracją na kolejne dwa stulecia.
Buty, jako przedmioty osobiste codziennego użytku są jednym z najbardziej obrazowych reliktów przeszłości, pozwalającym niemal namacalnie poczuć więź z ich dawnymi użytkownikami. Muzeum Archeologiczne w Gdańsku od przeszło trzydziestu lat prowadzi badania wykopaliskowe w obrębie historycznej części Gdańska. W wyniku tych prac rokrocznie do magazynów Muzeum trafiają tysiące zabytków ruchomych, w tym również wykonanych ze skóry. Blisko 90 proc. pozyskiwanych zabytków skórzanych stanowią buty i odpady po ich produkcji. Dzięki kompleksowemu programowi konserwacji i rekonstrukcji obuwia historycznego, realizowanemu przez Muzeum od przeszło 15 lat, udało się zgromadzić unikatową w skali Europy i największą w Polsce kolekcję butów, w pełni odzwierciedlającą zmiany, jakie następowały w rzemiośle szewskim i modzie europejskiej przez 600 lat. Dotychczas zrekonstruowano blisko siedemdziesiąt sztuk obuwia historycznego przy użyciu wyłącznie oryginalnie zachowanych fragmentów, poddawanych skomplikowanym i czasochłonnym procesom konserwacji (np. z użyciem liofilizatora). Jedynym elementem współczesnym użytym przy rekonstrukcji są nici, które przeprowadza się dokładnie po śladach zostawionych przez dawne szwy. Dzięki tej metodzie udaje się nadać odkrywanym w częściach butom pierwotny kształt i wygląd.
Badania archeologiczne prowadzone w ostatnich latach w południowej części Wyspy Spichrzów okazały się szczególnie bogate w znaleziska obuwnicze, w tym nieznane dotychczas w polskiej literaturze tematu buty Tudorów, datowane na pierwszą połowę XVI w. Pojedynczy but tego typu składał się z kilkunastu pieczołowicie dopasowanych części, w tym z wielowarstwowej podeszwy i charakterystycznie poszerzonej przyszwy w partii palców. Pierwsze egzemplarze zrekonstruowanych butów Tudorów znalazły się na wystawie czasowej „Gdańsk w Europie, Europa
w Gdańsku. Kontakty handlowe i kulturowe Gdańska w XVI w. w świetle badań archeologicznych” zorganizowanej przez Muzeum w 2012 roku i spotkały się ze szczególnym zainteresowaniem ze strony zwiedzających. Stało się to impulsem do rozpoczęcia prac nad projektem nowej wystawy czasowej, która w sposób kompleksowy przedstawiłaby przekrój przez historię mody obuwniczej począwszy od XIII po koniec XVIII wieku.
Wystawa będzie czynna do 28 czerwca.
Kuratorzy: Ewa Trawicka Dyrektor– Muzeum Archeologicznego w Gdańsku oraz Beata Ceynowa zastępca dyrektora ds. merytorycznych– Muzeum Archeologicznego w Gdańsku.
Projekt współfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
